Wpływ snu na rozwój dziecka

Sen jest czasem odpoczynku oraz regeneracji organizmu i stanowi czynnościowy stan ośrodkowego układu nerwowego, na który składają się cyklicznie następujące po sobie fazy:

1. NREM (non-rapid eye movement) – głęboki sen, podczas którego spada ciśnienie tętnicze, zwalnia oddech i tętno, temperatura ciała się obniża o kilka dziesiątych stopnia, wzrasta poziom niektórych hormonów i szybciej goją się rany. Faza trwa 80-90 minut.
2. REM (rapid eye movement) – płytki sen, podczas którego występują szybkie ruchy gałek ocznych, pojawia się wysoka aktywność mózgu, nieregularny oddech, wzrasta częstość skurczów serca i pojawiają się marzenia senne. Faza trwa 5-30 minut.

Fazy przeplatają się u osoby dorosłej 4-5 razy przez noc.

Sen stanowi bardzo ważny warunek prawidłowego rozwoju dziecka. Jakość i czas trwania snu nocnego ma większy wpływ na ogólny rozwój dziecka niż sen w trakcie dnia.

Podczas snu komórki nerwowe (neurony) intensywniej pracują, aby przetworzyć informacje zdobyte w fazie czuwania. Kiedy jedne neurony tworzą nowe połączenia komórkowe (synapsy), inne odpoczywają i utrwalają w pamięci doświadczenia z całego dnia, pobudzając wyższe ośrodki w mózgu (obszary odpowiadające za pamięć, zdolność uczenia się i myślenia). Maluszek trenuje naukę zapamiętywania i utrwala w mózgu czynności ruchowe i koordynacyjne, których nauczył się w ciągu dnia. Podczas snu głębokiego u niemowlęcia nasila się wydzielanie hormonu wzrostu, dzięki czemu małe dziecko przybiera na wadze i rośnie (nawet pół milimetra na noc!). U starszych dzieci i osób dorosłych sen, oprócz odprężenia, sprzyja zapobieganiu otyłości i wzmacnia skuteczność systemu odpornościowego.

Ile czasu powinniśmy spać?

Noworodek (0-3 miesiące)	14-17 godzin
Niemowlę (4-11 miesięcy)	12-15 godzin
Małe dziecko (1-2 lata)	11-14 godzin
Dziecko w wieku przedszkolnym (3-5 lat)	10-13 godzin
Dziecko w wieku szkolnym (6-13 lat)	9-11 godzin
Nastolatek (14-17 lat)	8-10 godzin
Młody dorosły (18-25 lat)	7-9 godzin
Dorosły (26-64 lat)	7-9 godzin
Osoba starsza (+65 lat)	7-8 godzin

Jak objawiają się niedobory snu?

Niedobory snu wpływają nie tylko na naukę, samopoczucie i nastój dziecka, ale także na jego rozwój fizyczny i psychiczny. Dziecko, które nie przesypia odpowiedniej ilości godzin, nie potrafi poprawnie przeprowadzać syntezy, przetwarzać i porządkować informacji, które do niego docierają każdego dnia, posiada złe samopoczucie, ma problemy ze skupieniem i koncentracją, (co wpływa na pogorszenie się wyników w nauce), jest zmęczone, rozleniwione i płaczliwe, grymasi, może mieć problemy z apetytem, a nawet może być agresywne (krzyczeć, bić i złościć się).

Co zrobić, aby dziecko dobrze spało?

Rytm snu i aktywności dziecka jest kształtowany przez rodziców, którzy powinni od pierwszych dni uczyć maluszka kiedy jest czas na sen, a kiedy na zabawę. Rodzice powinni wprowadzić zasady i stosować je każdego dnia, żeby dziecko zasypiało w określonych godzinach, budziło się pełne energii i dobrze się rozwijało.

• Ustal procedurę zasypiania i trzymaj się jej – przed snem przebierz malucha w wygodną piżamę i wycisz (przeczytaj bajkę, opowiedz historyjkę, wysłuchajcie kołysanki).
• Ustal określoną godzinę, o której dziecko kładzie się spać i nie zmieniaj jej.
• Ogranicz dostęp do telewizji, sprzętów multimedialnych i gier na kilka godzin przed snem.
• Naucz dziecko zasypiania bez twojej obecności.
• Przewietrz pokój, w którym śpi dziecko.

Warto zapamiętać, że dobry sen i konsekwencja określonych godzin snu przekłada się na lepszy apetyt, bystrzejszy umysł, silniejszą odporność, lepszy humor i zdrowie dziecka. Dziecko, które nieregularnie chodzi spać ma zaburzenia snu, jest zmęczone, osiąga gorsze wyniki w czytaniu, liczeniu i orientacji przestrzennej. Dlatego, żeby dzieci mogły dobrze się rozwijać, bez względu na to skąd pochodzą, powinny się w nocy dobrze wysypiać.

Źródło:
Wiem! jak działają dzieci! 2012/3.
Badania przeprowadzone przez University College London.