Witaminy w diecie dziecka

Wszędzie mówi się o stosowaniu diety bogatej w witaminy. Wiedzą to zarówno dorośli, jak i dzieci, które chętnie śpiewają: „Witaminki, witaminki dla chłopczyka i dziewczynki”. Dzieci każdego dnia i w określonych dawkach powinny przyjmować witaminy poprzez zjadanie zbilansowanych posiłków.

Co to są witaminy i po co się je stosuje?

Witaminy to związki chemiczne posiadające zróżnicowaną budowę i funkcję, ale najważniejszy jest fakt, że są one konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Każda z witamin ma inne zadanie do wykonania, a konsekwencje nie podawania witamin mogą być bardzo poważne i mogą prowadzić do obniżonej odporności, krzywicy, złego stanu uzębienia, choroby krwotocznej, a także doprowadzić do nieprawidłowego działania systemu nerwowego czy anemii. Konsekwencji niedoboru witamin może być dużo więcej, dlatego warto pamiętać o właściwą podaż witamin w posiłkach.

 Za najważniejsze uznaje się: witaminy z grupy A, B, C, D oraz K. 

Witamina A wpływa na właściwy wzrost i rozwój kości, na prawidłowe funkcjonowanie nabłonka skóry, wzroku, przewodu pokarmowego i oddechowego. Chroni przed nowotworami i chorobami serca, a także zapobiega wysychaniu skóry i infekcjom.

Witamina A znajdują się w: tranie, żółtych serach, wątróbce, żółtkach jaj, szpinaku, rybach, maśle i margarynie, sałacie, groszku, szczawiu, jagodach i w żółto-pomarańczowych owocach i warzywach (marchewce, morelach, dyni, brzoskwiniach).

Witaminy z grupy B oddziałują na pracę całego organizmu – na układ odpornościowy, nerwowy czy kostny. W tej grupie wyróżnia się witaminy:

• B1 – wspomaga działanie układu nerwowego, serca, mięśni i produkcję krwinek czerwonych, a także bierze udział w produkcji energii.
• B2 – wpływa na prawidłowe działanie skóry i błon śluzowych, wzroku i układu nerwowego, a także bierze udział w produkcji energii.
• B3 (nazywana jest witaminą PP lub niacyną) – wspomaga utrzymanie zdrowej skóry, a także bierze udział w produkcji energii.
• B5 (nazywana jest kwasem pantotenowym) – wpływa na wytwarzanie przeciwciał, bierze udział w odnowie skóry i błon śluzowych, wspomaga proces pigmentacji włosów, a  także reguluje prawidłowy wzrost.
• B6 – wspomaga produkcję białych i czerwonych krwinek, podnosi odporność organizmu i wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
• B7 (nazywana witaminą H) – wspomaga działanie tarczycy, prawidłową budowę i funkcjonowanie skóry oraz włosów.
• B9 (nazywana jest kwasem foliowym) – sprzyja tworzeniu czerwonych krwinek, ale przyjmowana przez kobiety w ciąży zapobiega wadom cewy nerwowej dziecka.
• B12 – odpowiada za tworzenie czerwonych krwinek i jest niezbędna do prawidłowej pracy układu nerwowego i przewodu pokarmowego. Co ciekawe witamina B12 uczestniczy w syntezie hormonu, który m.in. przyczynia się do wykształcenia ciepłych uczuć: miłości, szczęścia i radości.

Witaminy grupy B znajdują się w: mięsie, rybach, żółtkach jaj, mleku i w jego przetworach, wątróbce, drożdżach, kiełkach pszenicy, ziemniakach, marchwi, płatkach owsianych, soi, kaszy jęczmiennej, brązowym ryżu, burakach i w zielonych warzywach (sałacie, szpinaku, kapuście, botwince).

Witamina C jest silnym antyoksydantem i zapobiega uszkodzeniu oraz obumieraniu komórek. Wpływa na pracę układu immunologicznego (na odporność i gojenie się ran), przeciwdziała chorobom serca, a także kontroluje stan naczyń krwionośnych, kości, chrząstek i więzadeł.

Witamina C znajduje się w: porzeczkach, agreście, aronii, dzikiej róży, truskawkach, malinach, cytrusach (grejpfrutach, cytrynach i pomarańczach), kalafiorze, kapuście, brokułach, groszku, szczypiorku, ziemniakach, pomidorach, czerwonej papryce, ziemniakach, rzodkiewce, chrzanie, brukselce, rzepie i natce pietruszki.

Uwaga! Przyjmowanie zbyt dużych dawek witaminy C sprzyja tworzeniu się kamieni nerkowych!

Witamina D jest potrzebna do prawidłowego wchłaniania mikroelementów, takich jak wapń, potas i fosfor. Jest konieczna dla zachowania odporności, prawidłowego wzrostu kości i zębów oraz prawidłowego działania systemu nerwowego. Naturalna witamina D powstaje w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego. Natomiast jej niedobór prowadzi do choroby zwanej krzywicą.

Witamina D znajduje się w: tranie, rybach (węgorz, śledź, szprot, makrela, łosoś), wątróbce, żółtkach jaj, maśle i margarynie, serach żółtych, mleku i produktach mlecznych, grzybach i drożdżach.

Witamina K bierze udział w rozwoju kośćca, odpowiada za prawidłowe krzepnięcie krwi, dzięki czemu zapobiega krwawieniom i przyspiesza gojenie złamań. Działa przeciwzapalnie (przeciwgrzybicznie i przeciwbakteryjnie) i przeciwbólowo.

Witamina K znajduje się w: mleku, zielonej herbacie, serze żółtym, żółtkach jaj i zielonych warzywach (sałacie, jarmużu, kapuście, brokułach, szpinaku, kalarepie).

Najlepszym źródłem witamin i składników mineralnych jest zbilansowana i urozmaicona dieta. Dlatego wszystkie witaminy powinny być dostarczane dziecku wraz z pożywieniem, (a nie za pomocą preparatów z aptek). Wyjątek jednak stanowi witamina D, która w największej ilości wchłaniana jest przez skórę, dzięki promieniom słonecznym. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D reguluje spędzenie 15-20 minut na słońcu. Jednak w okresie jesienno-zimowym warto zastosować suplementację tej witaminy, aby nie spowodować jej niedoboru.

Natomiast drugi wyjątek w sztucznej suplementacji witaminowej stanowi witamina K, (ale tylko w przypadku noworodków), ponieważ jest ona syntetyzowana przez mikroflorę jelit. Natomiast noworodki nie mają jeszcze dobrze rozwiniętego środowiska bakterii jelitowych i dostają witaminę K po porodzie, aby uniknąć, grożącego życiu, krwotoku wewnętrznego.

Tak więc rodzice powinni dostarczać dzieciom witamin w pożywieniu, dbając o to, aby w jadłospisie malucha znalazło się jak najwięcej warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych, nabiału i jaj. Ponieważ niedobór witamin i minerałów może hamować wzrost, uszkadzać układ immunologiczny, wpływać na zdolność do nauki, decydować o rozwoju wad postawy, chorób oczu czy zębów.

Należy pamiętać, że każda dieta (bezglutenowa, wegetariańska, wegańska lub eliminująca nabiał) powinna zostać starannie zbilansowana, tak aby w miejsce odrzuconych składników, wprowadzić wartościowe w naturalne witaminy zamienniki. Stosowanie preparatów witaminowych powinno stanowić ostateczność (i powinno mieć miejsce dopiero po wcześniejszej konsultacji z dietetykiem, lekarzem lub psychologiem), gdyż wiele suplementów witaminowych posiada różne niepotrzebne dodatkowe składniki m.in. cukry lub mogą być źle wchłaniane przez organizm dziecka.