Uzależnienie od gier komputerowych

Wiele się mówi o uzależnieniach od telefonów komórkowych, komputerów, gier czy Internetu. Dotykają one wszystkich grup wiekowych, ale przede wszystkim oddziałują na dzieci i młodzież. Kiedy usłyszałam od mamy pewnego czterolatka, że chłopiec całymi dniami gra w strzelanki i potrafi zabijać potwory lepiej niż jego tata, zadałam sobie kilka pytań: Co stanie się z chłopcem za kilka lat? Dlaczego rodzice na to zezwalają? Czy to już uzależnienie? Jak się ono objawia? Jak ustrzec dziecko przed uzależnieniem? I jak pomóc dziecku, które wpadło w sidła nałogu? Myślę, że warto zastanowić się nad kwestią uzależnienia od gier, potocznie nazywanych komputerowymi, chociaż pod tą nazwą kryją się się gry uruchamiane na komputerach, konsolach, telewizorach i różnych mobilnych urządzeniach.

Ludzie zatracają się w wirtualnej rzeczywistości, a nawet utożsamiają się z postaciami z gier. Jak to się dzieje? Otóż najczęstszą przyczyną jest brak kontroli rodziców oraz ich przyzwolenie. Wielu rodziców jest zapracowanych i cieszy się, że dziecko znalazło sobie jakąś rozrywkę, a przecież mogłoby wpaść w złe towarzystwo, zacząć pić, palić czy „huliganić”. Jednak wielu rodziców nie widzi problemów i zagrożeń jakie niesie z sobą komputer.

Jakie są objawy uzależnienia od gier komputerowych?

• Pobudzenie psychoruchowe i reagowanie dziecka złością i agresją na próby ograniczenia dostępu do komputera czy konsoli – wykazywanie zachowań obronnych.
• Okłamywanie rodziców co do czasu spędzonego na graniu.
• Rezygnacja z innych aktywności (koledzy, hobby, sport).
• Izolowanie się od rodziny i wycofanie z życia społecznego.
• Chwiejność emocjonalna i drastyczne zmiany nastroju (od dobrego samopoczucia do odrętwienia i niemocy).
• Wagarowanie i lekceważenie obowiązków szkolnych i domowych.
• W przypadku pozbawienia możliwości gry, pojawiają się objawy odstawienia: obniżony nastrój, bezsenność, zaburzenie koncentracji, rozdrażnienie, agresja.
• Ukrywanie uczuć i traktowanie gier jako sposobu radzenia sobie z problemami.
• Przenoszenie zachowań i słownictwa, pojawiającego się w grach do realnego życia.
• Zaniedbywanie higieny.

Nałogowi gracze potrafią spędzać całe dnie w nierealnej rzeczywistości, co prowadzi do powstawania problemów społecznych, psychologicznych, somatycznych i zdrowotnych. Uzależnieni, wszystkie aspekty życia, podporządkowują graniu, przez co kontakty z innymi zostają zaburzone, obowiązki szkolne i praca zostają zepchnięte na drugi tor, a ich własne potrzeby (poza fizjologicznymi) ograniczają się do przejścia kolejnej rundy gry czy wykazania się umiejętnościami, przed osobą grającą w tą samą grę online. U uzależnionego może pojawić się utrata kontaktu z rzeczywistością, zanik mięśni, przykurcze stawów, skolioza, co wiąże się z ograniczeniem ruchu oraz wady wzroku.

Uzależnienie od gier składa się z trzech faz:

1. Racjonalność w wykorzystywaniu komputera czy konsoli – gracz potrafi zapanować nad czasem, który spędza na graniu.
2. Stopniowe uzależnienie – utrata innych zainteresowań na rzecz grania, które pochłania coraz więcej czasu.
3. Faza destrukcji – gracz staje się więźniem gier, na których spędza długie godziny, ograniczając sen, naukę, pracę i inne obowiązki do minimum.

Gry sprawiają, że przede wszystkim młodzi ludzie, posiadają złudny efekt dążenia do celu, czują się tak, jakby szli do przodu, pokonując przeszkody i radząc sobie w sytuacjach – wyreżyserowanych przez ich twórców. Gry stanowią także odskocznię od rzeczywistości i przeniesienie się do świata, w którym jesteśmy kimś ważnym, znaczącym, kimś całkiem innym, niż w rzeczywistości. Dzięki temu powodują zatarcie się granicy pomiędzy rzeczywistością wirtualną, a tą realną, w której nie posiada się nieskończonej ilości żyć, nie można za każdym niepowodzeniem zaczynać wszystkiego od nowa, albo wracać do zapisanej chwili, kiedy tak naprawdę trzeba zmierzyć się z problemem, podjąć ważną decyzję czy wziąć odpowiedzialność za swoje czyny.

Gry stanowią specyficzne środowisko, psychologicznie oddziałujące na człowieka. Im bardziej są prymitywne, brutalne czy agresywne, tym zdobywają większą rzeszę fanów, a co się z tym wiąże wpływają na ich emocje i zmianę w postrzeganiu świata. Przemoc w grach pozwala na naukę nieodpowiednich, nieetycznych i agresywnych zachowań, które często przenoszone są do realnego świata, ponieważ gracz nie jest tylko biernym obserwatorem, ale zamienia się w twórcę i dokonuje czynów agresji.

Jeszcze parę lat temu, twórcy starali się zapewnić rozrywkę na wysokim poziomie, jednocześnie zmuszając graczy to wysiłku intelektualnego, aby wykonać cel czy przejść kolejny etap gry. Niestety wraz ze wzrostem wtórnego analfabetyzmu, współczesne gry są coraz prostsze, bardziej prymitywne i opierają się na założeniu, że gracza należy prowadzić do celu, dokładnie mówiąc mu co ma zrobić. Jest to bardzo niepokojący fakt, ponieważ zatraca się umiejętność abstrakcyjnego i logicznego myślenia.

Drogi rodzicu, pytasz jak uchronić dziecko przed uzależnieniem od gier?

1. Przede wszystkim spójrz na siebie. Powinieneś stanowić przykład dla dziecka. Nie spędzaj wolnego czasu wyłącznie na graniu, ale znajdź alternatywne i ciekawe sposoby rozrywki, z całą rodziną: zabierz rodzinę na spacer, basen, wybierz się rowerem na wycieczkę do lasu / za miasto, zagraj w grę planszową, ułóż puzzle, itp. Sposobów na dobrą zabawę jest naprawdę wiele.
2. Wybieraj gry, w które może grać dziecko. Skontroluj ich treść, tak aby była odpowiednia do wieku i wnosiła sobą coś ciekawego, a nie skupiała się na przelewaniu krwi i zabijaniu wrogów. Wiele wskazówek oraz wytycznych, określeń i oznaczeń wiekowych gry można znaleźć na stornie PEGI (Europejskiego Systemu Oceniania i Klasyfikacji Gier Komputerowych).
3. Pamiętaj, aby ustalić dziecku czas przeznaczony na granie. Nie zostawiaj go bez limitu i bez Twojej kontroli, ponieważ gry tak wciągną dziecko, że pozostanie udać się po pomoc do specjalisty. A wiedz, że uzależnienie od gier jest równie niebezpieczne co inne uzależnienia!

Źródło:
Fotografia: pixabay.com – Alexas Fotos
www.pegi.info/pl