Umuzykalnianie dzieci (3 rok życia)
Kończąc 3 lata dziecko wchodzi w okres zwany „wiekiem przedszkolnym”. Oznacza to, że osiągnęło stopień rozwoju, pozwalający na przebywanie z grupą rówieśników w przedszkolu oraz uczestniczenie w różnych zajęciach rozwijających je umysłowo i fizycznie, kształtujących umiejętność porozumiewania się z otoczeniem, a także wyrabiających sprawność i samodzielność.
Dziecko trzyletnie najchętniej bawi się samo i nie potrafi współdziałać w zespole. Jego ruchy są mało skoordynowane, angażują całe ciało i wciąż istnieją problemy z zachowaniem równowagi. Rozwija się uwaga dowolna, pozwalająca na organizowanie zabaw, podczas, których dziecko staje się partnerem, współuczestnikiem i słuchaczem.
Zajęcia umuzykalniające prowadzone są dwa razy w tygodniu i trwają 10-15 minut.
Głównym celem zajęć z dziećmi 3-letnimi jest:
- Rozwój ich wrażliwości muzycznej.
- Przygotowanie do nauki poprawnego śpiewania.
- Przygotowanie do słuchania muzyki w starszej grupie.
- Kształtowanie estetyki ruchów.
W tym celu pierwszy rok nauki poświęca się na ćwiczenia i zabawy zawierające różnorodne elementy kształtujące dyspozycję ruchowe, słuch i głos dzieci. Nie istnieje potrzeba wymagania dokładnego wykonywania ćwiczeń oraz pamiętania tekstów piosenek, dlatego podawany materiał może być w miarę obfity i urozmaicony. (Aby uwrażliwić dziecko na muzykę, najlepiej wprowadzać trzy piosenki miesięcznie).
Udział w zajęciach muzycznych zaspokaja wrodzoną potrzebę ruchu. Dlatego na zajęciach powinny przeważać:
- Ćwiczenia i zabawy ruchowe.
- Słuchanie i śpiewanie piosenek.
- Ćwiczenia słuchowe.
- Próby gry na prostych instrumentach perkusyjnych (grzechotki, kołatki).
Krótkotrwałość uwagi dziecka zmusza do częstej zmiany zadań. Po kilkuminutowym słuchaniu piosenek, powinna nastąpić zabawa ruchowa, a po niej dopiero można przeprowadzić ćwiczenia słuchowe lub głosowe, wymagające koncentracji uwagi. Elementy ruchu powinny pojawić się kilkakrotnie i przeplatać podczas prowadzonych zajęć.
Po pierwszym roku prowadzonych zajęć umuzykalniających, dzieci powinny mieć tak uwrażliwiony słuch, aby:
- Odróżniać rejestry dźwiękowe: niski i wysoki.
- Określić czy muzyka jest głośna czy cicha.
- Rozpoznawać akompaniament szybki i wolny.
- Poznawać i określać odgłosy wydawane przez przedmioty codziennego użytku.
- Odróżniać dźwięk dwóch lub trzech instrumentów.
- Rozpoznawać melodię znanej piosenki, zagraną na pianinie, flecie lub nuconą bez słów.
- Reagować na kilka prostych sygnałów dźwiękowych.
- Przyswoić w całości lub we fragmentach około 10 łatwych piosenek.
Natomiast w zakresie ćwiczeń ruchowych, połączonych z umiejętnością poruszania się w przestrzeni, dzieci powinny umieć:
- Ustawić się w kole wiązanym i w kole bez podawania rąk.
- Ustawić się w rzędzie, tworząc początkowo „pociąg”, później stając jedno za drugim.
- Ustawić się w parach i w małych kilkuosobowych kółeczkach.
- Poruszać się po okręgu koła (idąc jedno za drugim) i na sygnał zmieniać kierunek ruchu.
- Biegać na palcach, poruszać się na czworakach, w podskokach i na jednej nodze oraz skakać na obu nogach w miejscu.
Ćwiczenia i zagadki słuchowe
Uwrażliwienie dzieci na muzykę postępuje równolegle z rozwijaniem słuchu muzycznego i akustycznego. Dzieci otaczane są odgłosami pochodzącymi z otaczającego je świata. Dlatego zadaniem nauczycielki jest umiejętne pokierowanie ich uwagą, aby zaczęły świadomie rejestrować i selekcjonować dobiegające z zewnątrz odgłosy. Prowadzone ćwiczenia nie powinny być dłuższe niż 2-3 minuty i mogą pojawić się w dowolnej części zajęć, stanowiąc przerywnik między ruchem, a piosenką lub poprzedzając zabawę. Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia ćwiczeń słuchowych jest zachowanie ciszy przez wszystkie dzieci.
Ćwiczenia i zabawy ruchowe
3-latki opanowują proste elementy ruchowe. Dzieci w tym wieku są mało sprawne ruchowo, dlatego nauczycielka powinna wprowadzać takie elementy, które będą wykonywanie bez większego wysiłku. Ćwiczenia ruchowe mają charakter zabawy, są proste i nie powinny być dłuższe niż 3-4 minuty. Należy wprowadzać je na każdym zajęciu.
Słuchanie i śpiewanie piosenek
Piosenka, swoją treścią przemawia do wyobraźni dzieci, pobudza ich zainteresowania i uwagę. W grupie maluszków, śpiewa głównie nauczycielka. Piosenki przeznaczone do śpiewania, oparte są na kilku dźwiękach i mają prostą budowę rytmiczną i melodyczną.
Początkowo okres pracy z 3-latkami powinien być przeznaczony na słuchanie nowych, wesołych i łatwych piosenek oraz na powtarzaniu tych, już poznanych. W oparciu o piosenki przeprowadza się ćwiczenia rytmiczne, polegające na miarowym wyklaskiwaniu rytmu piosenki oraz na wykonywaniu niektórych fragmentów rytmicznych na instrumentach perkusyjnych.
Wprowadzanie nowej piosenki, w grupie 3-latków, ma ustalony przebieg:
- Zaśpiewanie piosenki przez nauczyciela, który stara się jak najdokładniej zinterpretować jej treść, pomagając sobie mimiką, natężeniem i barwą głosu albo rekwizytem.
- Omówienie tekstu – wytłumaczenie trudniejszych słów i zwrotów oraz pokazanie odpowiednich ruchów.
- Ponowne zaśpiewanie piosenki przez nauczyciela.
- Zabawa ruchowa.
- Kolejne zaśpiewanie piosenki przez nauczyciela.
- Powtórzenie piosenki i nauka jej słów. (Odbywa się to na kolejnych zajęciach i powinno być powtarzane przez 2-3 tygodnie).