Rodzaje miłości

Miłość to najpiękniejsze z istniejących uczuć, towarzyszących nam na każdym kroku. Dlatego należy dzielić się nią, ponieważ w różnych przejawach miłości, ukazana została jej ogromna wartość. Zagłębiając się w rodzaje miłości rozróżniamy: miłość braterską, rodzicielską, macierzyńską, ojcowską, małżeńską, erotyczną, do samego siebie i do Boga. Jakby nie patrzeć, z każdym rodzajem mamy do czynienia na poszczególnym etapie naszego życia. Dlatego krótko scharakteryzuję czym są i czym się objawiają:

* Miłość braterska jest podstawowym typem miłości i stanowi podłoże dla innych typów. Jest to miłość do wszystkich ludzi, a charakteryzuje ją brak wyłączności, poczucie odpowiedzialności, troska o drugiego człowieka, poszanowanie, poznanie oraz chęć ułatwienia życia drugiemu człowiekowi. Miłość ta przyjmuje różne postacie od sympatii, przyjaźni do całkowitego poświęcenia się dla drugiego człowieka. Dlatego jeśli człowiek rozwinie w sobie wartość miłości, będzie kochać swoich braci, solidaryzować ze wszystkimi ludźmi oraz uświadomi sobie, że wszyscy jesteśmy jednością. A dzieje się tak, ponieważ każdy człowiek ma taką samą duszę. Początkiem miłości braterskiej jest kochanie człowieka bezradnego, biednego i obcego. Natomiast człowiek odczuwając litość do bezradnej osoby, zaczyna rozwijać w sobie miłość do brata i przejawiać własną miłość w stosunku do istoty potrzebującej jego pomocy. Miłość braterska nie jest rezygnacją z własnej osobowości na rzecz kochanej osoby, ani jej posiadaniem, lecz stanowi ofiarowanie własnej osoby, dyspozycję dla bliźniego i związek osób. Miłość rozumiana w ten sposób jest bardzo potrzebna w świecie, ponieważ inspiruje i pobudza do działania.

* Miłość rodzicielska obejmuje różne więzi uczuciowe rodziców do swoich dzieci. Wynika ona z istoty rodzicielstwa, które stanowi podstawę bytu człowieka i zapewnia ciągłość gatunku ludzkiego. Więź uczuciowa pomiędzy rodzicami tworzy wyjątkową atmosferę wspólnoty rodzinnej, która wynika z bycia razem, stanowienia rodziny i z akceptacji jej członków. Ta więź nadaje rodzinie sens, barwę i pozwala stworzyć, tzw. domowe ognisko. Dzięki temu rodzice oczekują od siebie wzajemnej miłości, tworzą silną więź z dzieckiem, a poprzez komunikowanie własnych potrzeb i okazywanie miłości wpływają na rozwój inteligencji emocjonalnej dziecka. Natomiast rodzice mogą właściwie wychować swoje dzieci tylko wtedy, gdy ich dom będzie źródłem radości i wzajemnej miłości. Dzięki miłości rodzicielskiej dziecko od początku swego istnienia, jest akceptowane, poznaje świat oraz uczy się życia. Rodzice wpajają mu wartości, ponieważ są pierwszymi i głównymi nauczycielami miłości, w życiu dziecka. Natomiast dzieje się tak, ponieważ dali dziecku życie, a poprzez wychowanie kształtują w nim człowieczeństwo. Przekazując swoją miłość i pobudzając zdolności dziecka do miłości, stwarzają atmosferę potrzebną do ujawnienia się wrodzonej tendencji kochania.

* Miłość macierzyńska jest bezwarunkowa. Matka kocha swoje dziecko, nie dlatego, że spełniło jakiś określony warunek czy sprostało wymaganiom, ale dlatego, że jest to jej dziecko. W ten sposób przejawia trwałą miłość, która jest szczęściem i spokojem, na którą nie trzeba zasługiwać i której nie można utracić. Dziecko nie musi nic robić, aby ją uzyskać. Dzieje się tak, ponieważ matka jest związana z dzieckiem od samego początku, dzięki temu, że nosi dziecko pod sercem i tworzy z nim wyjątkową więź, przejmując za niego odpowiedzialność już w okresie prenatalnym. E. Fromm wysunął teorię, która twierdzi, że matka rodząc dziecko daje go światu jako cząstkę samej siebie. Dziecko, stanowiąc pierwotnie jedność z ciałem matki, przez długi czas po urodzeniu pozostaje od tego ciała bezpośrednio zależne. Ten biologiczny węzeł wytwarza szereg specyficznych cech więzi psychicznych pomiędzy matką i dzieckiem, które stanowią podstawę miłości macierzyńskiej. Mówi się, że miłość kobiety do dziecka wykracza poza nią nadając jej życiu znaczenie i ważność. Lecz zdarzają się przypadki, w których matka rodzi dziecko, ale nie darzy go miłością. Nie można wtedy nazwać takiej kobiety matką, ale rodzicielką. Stosunek pomiędzy matką a małym dzieckiem, to pozbawiony egoizmu, altruistyczny charakter miłości matczynej, który uważany jest za najwyższy rodzaj miłości, najświętszą ze wszystkich uczuciowych więzi. Jednak najwyższym i prawdziwym osiągnięciem miłości matczynej oraz sprawdzianem dla każdej mamy jest pozwolenie dziecku dorosnąć i stać się niezależnym, nadal darząc go uczuciem miłości.

* Miłość ojcowska rodzi się później niż miłość macierzyńska, ponieważ w początkowych miesiącach życia dziecka kontakty z ojcem są ograniczone i główną rolę odgrywa matka. Ta miłość reprezentuje świat myśli, przedmiotów stanowiących dzieło rąk ludzkich, świat ładu i prawa, dyscypliny, podróży oraz przygody. Dzieje się tak, ponieważ ojciec jest autorytetem i mentorem, który wskazuje dziecku drogę w świat, uczy i kieruje nim, aby mogło poradzić sobie w życiu i uporać się z problemami stwarzanymi przez społeczeństwo. W rozumieniu E. Fromma miłość ojca jest uwarunkowana i można ją zyskać, ale także stracić, gdy nie spełni się określonych wymagań czy oczekiwań. Nastąpić to może poprzez nieposłuszeństwo. Jednak pozytywną stroną tej miłości jest możliwość zapracowania na nią. Miłość ojca powinna być cierpliwa, wyrozumiała i bezwarunkowa oraz powinna dawać rosnącemu dziecku zwiększające się poczucie własnej siły oraz pozwolić mu się rządzić własnym rozumem.

* Miłość małżeńska jest spełnioną miłością, pomiędzy dwojgiem ludzi, po zawarciu związku małżeńskiego. Jest to jedna z najtrudniejszych, ale także najpiękniejszych rodzajów miłości, łącząca dwoje ludzi i sprawiająca, że są sobie bliżsi niż kiedykolwiek. Jest to miłość, która różni się od wszelkiej innej miłości. Dzieje się tak ponieważ człowiek świadomie godzi się dźwigać odpowiedzialność za drugą osobą, z którą tworzy wspólnotę życia. Tak, więc owa miłość jest najważniejszym czynnikiem i receptą na udane pożycie małżeńskie oraz szczęście rodzinne. To miłość małżeńska stanowi pierwszy krok do założenia szczęśliwej i pełnej miłości rodziny, w której dziecko będzie mogło wzorować się na przykładzie miłości rodziców, a która pomimo swej powszechności, jest najbardziej naturalnym zjawiskiem, bez której trudno wyobrazić sobie ludzkie życie.

* Dopełnieniem miłości małżeńskiej jest miłość erotyczna, która stanowi pragnienie całkowitego złączenia się, zespolenia z drugim, bardzo bliskim, człowiekiem. Takie fizyczne zespolenie stanowi jeden z głównych sposobów na przezwyciężenie uczucia osamotnienia i odosobnienia. Miłość erotyczną charakteryzuje wyłączność, ponieważ wyłącznie pomiędzy dwoma osobami może zaistnieć takie silne uczucie. Według E. Fromma przesłanką owej miłości jest: „Kocham z głębi mojej istoty i przeżywam drugiego człowieka również do głębi jego lub jej istoty”. Natomiast owa istota dla wszystkich ludzi jest jednakowa i dotyczy prawdy, że wszyscy są częścią jedności. Natomiast stanowiąc jedność zachowujemy własną wyjątkowość i niepowtarzalność. Oznacza to, że miłość powinna być nieprzymusowym aktem woli, decyzją o całkowitym oddaniu własnego życia drugiemu człowiekowi. Ponieważ ludzie stanowiąc jedność, mogą kochać każdego bliźniego w taki sam sposób. Ale różniąc się od innych niepowtarzalnością, w miłości erotycznej wymagają indywidualności, dzięki czemu więzi miłości erotycznej mogą wytworzyć się tylko między niektórymi ludźmi.

* Nie mogłaby zaistnieć prawdziwa pełna miłość w wychowaniu dziecka oraz miłość do bliźniego, gdyby nie zaistniała miłość do samego siebie – do własnego „ja”. Ale nie należy mylić miłości do siebie z egoizmem, ponieważ są to przeciwstawne pojęcia. Egoista to osoba pełna samouwielbienia i miłości, którą zamiast na bliźnich przelała na siebie. Jest to miłość złudna i nieprawdziwa, ponieważ taka osoba nie umie kochać innych, przez co staje się nieszczęśliwa, chociaż często nie zdaje sobie z tego sprawy. Jednak jeśli w wychowaniu człowieka, dorośli nie będą zwracać uwagi na miłość dziecka do samego siebie, stanie się ono niepewne i niewierzące we własne możliwości, co może, w przyszłości, przełożyć się na jego kontakty z innymi ludźmi, nieufność i brak zdolności kochania zarówno siebie, jak i innych. Dlatego należy dziecko wspierać i chwalić z umiarem, aby szala nie przechyliła się w drugą stronę, stronę egoizmu. Aby umieć pokochać innych, trzeba pokochać siebie. Jeśli człowiek jest pozbawionym wyższych uczuć egoistą, to nie kocha on prawdziwie swojej rodziny, a jedynie narzuca swoje egoistyczne zasady postępowania – co może prowadzić do zniszczenia rodziny. Należy pamiętać, że im mniej miłości na świecie, tym mniejsza jest liczba szczęśliwych rodzin, co wiąże się ze wzrostem liczby separacji, rozwodów i spowodowanych nimi dramatów dziecięcych.

* Miłość do Boga to rodzaj miłości niematerialnej, która polega na wypełnianiu przykazań i woli Boga. Taka miłość wymaga wyrzeczeń oraz oczyszczenia w sferze duchowej, aby przez modlitwę lub kontemplację komunikować się z Bogiem, którego można znaleźć we wszystkim co otacza człowieka. Mówi się, że miłość do Boga przejawia się w kochaniu bliźniego, ponieważ w każdym człowieku i wszelkim otoczeniu, zawiera się cząstka boskości. Bóg (niezależnie od wyznawanej wiary) kocha człowieka miłością prawdziwą, kruszy mury nieufności i pomaga mu. Dlatego człowiek wierzy, że jest zawsze przy nim, kocha go i wspiera, choćby nie wiadomo co się działo. W każdym rodzaju miłości istnieje taka sama istota, czyli chcieć tego samego i patrzeć w tym samym kierunku. Natomiast wspólnota myśli i pragnień czyni nas szczęśliwymi, co sprawia, że przelewamy to uczucie na innych i spełniamy przykazania miłości jednocześnie uszczęśliwiając i przybliżając się do Boga.

Kochając ponosimy odpowiedzialność nie tylko za swoje czyny, ale także za postępowanie i dobro bliskich nam osób. Dlatego kochanie innych przejawia się w różnych rodzajach miłości, które przeplatają się, łączą ze sobą i uzupełniają. Człowiek jako istota stadna, nie może być sam, ponieważ stworzony został, aby kochać. Dlatego uważam, że warto żyć dla kogoś, kogo kochamy, bo tylko w taki sposób zostaje potwierdzona prawda, że człowiek rodzi się z miłości, dla miłości i do miłości. Ponieważ jak powiedział Ernest Hemingway: „Miłość jest najwyższym sensem istnienia”.

Źródło:
M. Łopatkowa, Pedagogika serca.
E. Fromm, O sztuce miłości.
Fotografia: flickr.com – RebeccaVC1