Niepełnosprawność intelektualna: Stopień znaczny

Osoby niepełnosprawne intelektualnie w stopniu umiarkowanym posiadają poziom intelektualny charakterystyczny dla dzieci osiągających 5-6 rok życia, poziom dojrzałości społecznej charakterystyczny dla 7-8 roku życia i inteligencję na poziomie 25-39 (skali Wechslera). Ta podgrupa stanowi 3-4% wszystkich niepełnosprawności umysłowych.

Charakterystyka niepełnosprawności intelektualnej w stopniu znacznym:

  • Spostrzeżenie jest niedokładne (nie odzwierciedlają rzeczywistości w sposób adekwatny). Proces spostrzegania przebiega wolno.
  • Występuje uwaga mimowolna, brak uwagi dowolnej.
  • Osoby potrafią porównać 2 przedmioty i wskazać np: dłuższy, krótszy, ładniejszy.
  • Potrafią dostrzec podobieństwa i różnice miedzy przedmiotami i rysunkami, lecz nie potrafią ująć tego w odniesieniu do pojęć.
  • Są w stanie zdefiniować proste pojęcia przez ich użyteczność (np. rower do jeżdżenia). Dominuje myślenie sensoryczno-motoryczne.
  • Rozróżniają proste kształty geometryczne (koło, trójkąt, kwadrat).
  • W szkole potrafią nauczyć się rozpoznawania łatwych wyrazów.
  • Mowa jest bełkotliwa, opiera się na zdaniach prostych, często takie osoby wypowiadają się monosylabami. Natomiast zasób słownictwa jest ubogi.
  • Występują bogate potrzeby psychiczne oraz objawy przywiązania, sympatii i antypatii, a także uczucia moralne, wyniesione z sytuacji domowej i rodzinnej.
  • Osoby bywają uczuciowo zmienne, pobudzone, apatyczne, występują zaburzenia zachowania od agresji do zamykania się w sobie.
  • Wyrażają uczucia w sposób prymitywny. Nie kontrolują swoich emocji i popędów.
  • Zaspokajają swoje potrzeby fizjologiczne, samodzielnie wykonują proste czynności związane z samoobsługą, która wymaga długiego ćwiczenia.
  • Samodzielność jest niewielka. Potrafią samodzielnie poruszać się po najbliższej okolicy i przygotować prosty posiłek.
  • Rozumieją najprostsze sytuacje i umieją powiedzieć co należy zrobić.
  • Opanowują umiejętność sprzątania, klejenia, nawlekania.

Osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym mają poważne problemy z motoryką, mówieniem, spostrzeganiem, zapamiętywaniem oraz z wykonywaniem poleceń. Charakteryzują się niskim poziomem rozwoju umysłowego i trudno im się skoncentrować – potrafią skupiać się na przedmiotach służących zaspokajaniu ich potrzeb. Są w stanie okazywać uczucia, jednak robią to w sposób bardzo prosty, nie kontrolując w pełni swoich emocji. Potrafią opanować proste czynności życia codziennego oraz proste prace wchodzące w skład nieskomplikowanych zawodów, jednak nie są w stanie podjąć samodzielnej pracy zawodowej. (Mogą uczestniczyć zajęciach prowadzonych przez ośrodki terapii zajęciowej, ośrodki szkolno-wychowawcze lub w Warsztatach Terapii Zajęciowej). Nie są w stanie przejść przez proces socjalizacji, nie są zdolne do samodzielnego życia i wymagają ciągłej pomocy opiekuna.

Źródło:
J. Wyczesany, Pedagogika upośledzonych umysłowo. Wybrane zagadnienia.