Mindfulness, czyli czym jest uważność?

Mindfulness oznacza uważność, albo „uważną obecność”. Jest to świadome i celowe kierowanie uwagi na to, co dzieje się w chwili obecnej – czego doświadczamy TU i TERAZ. Ważne jest wycieszenie emocji, odstawienie poglądów i skupienie się na płynących do nas doznaniach.

Cytując za dr Craigiem Hassedem i dr Richardem Chambersem „Uważność można zdefiniować w prosty sposób, a mianowicie jako dyscyplinę umysłową zajmującą się ćwiczeniem uwagi. Są też inne aspekty uważności, a wśród nich:

• Wykorzystywanie zmysłów, na których będzie skupiony trening uwagi,
• Angażowanie umysłu w chwilę obecną,
• Dbanie o samokontrolę poprzez nieprzywiązywanie się do doświadczeń ulotnych, takich jak myśli, uczucia i doznania,
• Nastawienie pełne otwartości i akceptacji; bycie nieosądzającym w stosunku do doznań ulotnych,
• Kultywowanie równowagi wewnętrznej i spokoju poprzez niereagowanie lub ograniczenie reakcji na doznania z chwili na chwilę.”

Mindfulness to zdolność umysłu do bezstronnej, obserwacji wolnej od osądzania, potępiania, analizowania, refleksji czy porównywania. Polega na postrzeganiu wszelkich doświadczeń, pojawiających się myśli i uczuć jako równych. Powstrzymuje od egoistycznych odniesień do siebie oraz dodawania czy ujmowania czegoś do tego doświadczenia. To czujna świadomość nie posiadająca celu, która ukazuje rzeczy i zdarzenia takimi jakie są, bez jakiejkolwiek deformacji. Natomiast uważna osoba jest zarówno obiektywnym obserwatorem, jak i uczestnikiem wydarzeń.

Na uważność składają się cztery aspekty:

• Postrzeganie
• Odpuszczanie
• Akceptacja
• Skupienie na chwili obecnej

Postrzeganie (inaczej percepcja).
Postrzeganie polega na zrozumieniu, że wyobrażenia o rzeczywistości są jej zniekształceniem i dowodem nieuważności. Uważność nie polega na wypieraniu wyobrażonej sytuacji i zastępowaniu jej pozytywnymi myślami, fałszywymi wyobrażeniami, ani na zaprzeczaniu myślom, odpędzaniu obaw czy zmartwień. Uważność polega na koncentrowaniu się na byciu TU i TERAZ, czyli na przyglądaniu się stresującym i problematycznym sytuacjom oraz ustaleniu realnej oceny sytuacji ustaleniu problemu, bez wyolbrzymiania problemu, zniekształcaniu czy koloryzowaniu go. Kiedy jesteśmy uważni postrzegamy rzeczy takimi, jakie są.

Odpuszczanie (inaczej nieprzywiązywanie się).
Odpuszczanie polega na braku przywiązania do tego, co obserwujemy. Nie należy przywiązywać się do myśli i emocji, które przychodzą nam do głowy (niezależnie czy są pozytywne czy negatywne). Pojawiającym się myślom należy przyglądać się i pozwalać odejść. Powinniśmy uświadomić sobie, że emocje, myśli i wydarzenia nie mają władzy nad naszym życiem, ponieważ to człowiek ma wpływ na własne życie, przyczynia się do tego co się dzieje i panuje nad emocjami i myślami. Odpuszczanie polega także na nieprzyzwyczajaniu się do własnych opinii i poglądów. Zdarza się, że pozwalamy na to, aby kierowały one naszym życiem i postępowaniem, co jest błędem. Zdarza się, że wyznajemy poglądy i opinie niezależnie na to czy są one przydatne czy nie. Takie przywiązanie powoduje ograniczenia, brak chęci poszukiwania rozwiązań czy byciu otwartym. Odpuszczanie przywiązania do obiektów i emocji pozwala nam na zachowanie wewnętrznej równowagi w trudnych dla nas momentach.

Akceptacja
Akceptacja oznacza zgodę na pojawianie się w życiu człowieka stanów które przemijają (radości, smutku, euforii, rozczarowania, szczęścia, lęku, bólu). Życie jest zmienne i nieprzewidywalne. Jednak należy pamiętać, że składa się ze wzniesień i upadków, ale każdy stan zmieni się, dlatego nie należy się do niego przywiązywać. Pamiętając o tym, że w życiu musimy mierzyć się z nowymi sytuacjami, wieloma trudnościami czy problemami i akceptując je, zgadzamy się na zmienność losu. Należy być cierpliwym, gdyż każda okoliczność przeminie i zmieni się z lepszą. Uważna akceptacja oznacza zgodę na przepływanie przez naszą świadomość i przemijanie różnych zdarzeń, myśli, emocji przyjemnych i nieprzyjemnych, ale nas nieporuszających. Nie jest to łatwe zadanie, chociaż jest możliwe. Kiedy akceptujemy doznania lub sytuacje i nie sprzeciwiamy się im, to wpływ takich doświadczeń na nasze życie zaczyna się zmniejszać i z biegiem czasu, takie doznania będą miały na nas coraz mniejszy wpływ.

Skupianie się na chwili obecnej
Koncentracja na chwili obecnej, na tym co dzieje się w danym momencie i czego doświadczamy w teraźniejszości to podstawa uważności. Przeszłość i przyszłość są wytworem naszego umysłu, ponieważ albo coś już się zdarzyło i nie można zmienić czasu, albo coś jeszcze nie nastąpiło i stanowi niewiadomą. Istotą uważności jest trwanie w chwili obecnej.

Bądźmy uważni!

Źródło:
Dr Craig Hassed i Dr Richard Chambers (2018). „Uważne uczenie się. Zredukuj stres i zwiększ produktywność mózgu, by uczyć się efektywnie”.