Koncepcje: Rudolf Steiner

Napisano przez

Rudolf Steiner (1861-1925) to austriacki filozof, mistyk, badacz twórczości Goethego i twórca pedagogiki walfdorskiej.

Nazwa jego pedagogiki wywodzi się od wsi Waldorf, w której właściciel fabryki papierosów „Waldorf-Astoria” postanowił założyć pierwszą szkołę dla dzieci pracowników. Myśl Steinera zainspirowała utworzenie Waldorf Schule – ruchu oświatowego, którego zadaniem było wychowywanie młodzieży poprzez rozwój „ciała, duszy i ducha”.

„Dorosły człowiek o tyle może być nauczycielem dziecka, o ile dziecko jest jego nauczycielem.”

Rudolf Steiner uważa dziecko za podmiot w procesie wychowania i nauczania. Proces wychowania powinien uwzględniać indywidualne właściwości psychiczne, potrzeby oraz zainteresowania dziecka, a także dawać mu szansę twórczego działania. Dlatego podstawowym czynnikiem w podejściu steinerowskim jest szacunek do dziecka, jego wolności i indywidualności.

Rudolf Steiner uważa, że:

  1. Dzieci to dające się formować istoty, których struktury są określone przez poprzednie życie.
  2. W szkole najważniejsza jest inicjacja do medytacji, czyli doświadczenie odmiennych stanów świadomości.
  3. Zamazana jest granica między religią i kulturą, a obiektywizmem nauki.
  4. Współpraca z domem rodzinnym ma stwarzać podobną atmosferę, jak w szkole, również w domu.
  5. Eurytmia (sztuka poruszania się przy muzyce i odpowiednich tekstach) jest mostem o charakterze inicjacyjnym, wprowadzającym świadomość kosmiczną na zasadzie mediumicznego otwarcia.

Podstawą szkoły steinerowskiej jest nauka i praca dziecka w najbliższym środowisku, które wprowadzana go w szerszy świat, pozwala na socjalizację oraz kształtuje odpowiednie postawy wobec siebie i drugiego człowieka. Odstąpiono od tradycyjnego oceniania, wprowadzając oceny opisowe, w formie listu do rodziców. Nie wydaje się także rocznych świadectw z ocenami, ale specjalne świadectwa z krótką opinią z każdego przedmiotu oraz wskazaniami, co do dalszej pracy ucznia.

Główne zasady pedagogiki walfdorskiej:

  • Najważniejsze jest wspieranie, a nie samo wychowanie. Pedagodzy powinni stworzyć dziecku możliwie najlepsze warunki do rozwoju, biorąc pod uwagę indywidualność każdego człowieka. Powinni starać się zrozumieć myślenie dziecka i do niego dostosować swoje postępowanie, a nie narzucać mu własnego światopoglądu.
  • Podstawę wychowania stanowi całościowe postrzeganie dziecka. Dzieje się tak, ponieważ ważne jest wspomaganie jego rozwoju we wszystkich sferach: sferze woli, uczuć i myślenia, zamiast sztucznego stymulowania pamięci i procesów myślowych. Należy stawiać na polisensoryczne postrzeganie świata i radość ze spontanicznej twórczości malucha.
  • Dzieci uczą się przez aktywność całego ciała, ponieważ kiedy w naukę zaangażowany jest cały organizm, maluch rozwija się równomiernie, harmonijnie i realizuje swoją wolę działania.
  • Podstawą pracy wychowawczo – pedagogicznej są dobry przykład, naśladowanie, rytm i powtarzanie. Wychowywanie bazuje na naturalnej potrzebie dziecka do naśladowania przykładu dorosłych, które stanowi główny sposób postrzegania świata i działania oraz dostarcza wzory postępowania. Należy odrzucić nakazy i pouczanie.
  • Zabawa stanowi najważniejszą działalność dziecka. Podczas zabawy rozwijają się siły wyobraźni, która w późniejszych latach stanie się siłą twórczą i zdolnością do podejmowania inicjatywy. Zabawa uczy współpracy, podziału ról i może przerodzić się w zamiłowanie do pracy oraz do twórczego i aktywnego życia.
  • Współpraca z rodzicami pozwala na wspólne podejmowanie decyzji związanych z funkcjonowaniem przedszkola. Rodzice czynnie uczestniczą w organizowaniu przedsięwzięć, świąt i festynów oraz biorą udział w cyklicznych spotkaniach i wykładach.
  • Przedszkola posiadają pastelową kolorystykę sal, która działa wyciszająco, daje dzieciom poczucie bezpieczeństwa i pozwala wewnętrznie przeżywać światło i ciepła. Natomiast zabawki są wykonane wyłącznie z naturalnych materiałów, aby wzbudzić w dziecku szacunek do natury, a poprzez swoją naturalność korzystnie wpływać na rozwój zmysłów i wyobraźni.