Koncepcje: Bogdan Suchodolski

Bogdan Suchodolski (1903-1992) to pedagog, filozof, historyk kultury. oraz twórca teorii problemowo-kompleksowej.

Bogdan Suchodolski wychowanie rozumie jako, proces emocjonalno-motywacyjny, który stanowi racjonalną nadzieję i który jest realizowany przez człowieka „mimo wszystko”. Formuła „wychowanie mimo wszystko” w ujęciu pedagoga oznacza, że wychowanie służy formowaniu człowieka i stanowi czynnik budowania przeszłości, czyli proces wychowania powinien skupiać się na wyborze określonych wartości, opartych o zasadę „być”, a nie „mieć”. Dzieje się tak ponieważ wychowanie ma pomóc człowiekowi istnieć, jako jednostka szczęśliwa i bogata wewnętrznie. Wychowanie towarzyszy człowiekowi przez całe życie i jest jego istotnym składnikiem, a jego cele wiążą się z rozwojem człowieka i kultury.

„(…) Musimy traktować wychowanie za jedną z sił, dzięki której będziemy umieli tak przygotować ludzi, aby mogli oni sterować rozwojem cywilizacji”.

W ujęciu pedagoga można uznać, że wychowanie jest walką o człowieka, o jego człowieczeństwo i udział w kulturze. Celem wychowania jest nie tylko rozwój wewnętrzny człowieka czy przysposobienie go do działań praktycznych, lecz ukierunkowanie go na potrzeby przyszłości, czyli „wychowanie dla przyszłości”. Natomiast edukacja to proces współzależny z procesem rozwoju człowieka, a całym jego życiu.

Teoria problemowo-kompleksowa postuluje kompleksowe łączenie wiedzy z różnych dziedzin nauki. Pedagog uważa, że należy wprowadzić problemowo-kompleksowy układ materiału nauczania oraz uczyć poszczególnych przedmiotów nie odrębnie, a kompleksowo, czyli scalać wiadomości i informacje z różnych nauk ze sobą. Istotne, aby dobierać temat do zainteresowań uczniów oraz w nauce wykorzystywać codzienne sytuacje z życia dziecka.

B. Suchodolski uważa, że ideą integracji jest wychowanie człowieka przez naukę i technikę, sztukę, pracę i sport. Natomiast podstawowym celem nauki i wychowania jest ułatwienie dzieciom poznania rzeczywistości, a dokonać tego można poprzez naukę poszczególnych przedmiotów w sposób kompleksowy, a nie odrębny. Podstawą działalności poznawczej dzieci ma być rozwiązywanie problemów, jednak, aby tego dokonać należy wykorzystać wiedzę pochodzącą z różnych dziedzin nauki.

Wykształcenie ogólne jest składnikiem wykształcenia zawodowego, jednak nie powinno ograniczać się do zakresu treści potrzebnej do wykonywania przyszłej pracy zawodowej lub podjęcia studiów. Według autora wykształcenie stanowi podstawę pozazawodowego życia człowieka, dlatego szkoła ogólnokształcąca powinna ułatwiać dzieciom poznanie całej rzeczywistości, a nie skupiać się wyłącznie na przygotowywaniu specjalistów w poszczególnych dziedzinach. Aby tego dokonać układ treści przekazywanych dzieciom w szkole podstawowej powinien być jednolity, a w szkole średniej – zróżnicowany i powinien dotyczyć problemów współczesnego świata z zakresu techniki, socjologii, ekonomii, sztuki, kultury estetycznej. Dodatkowo należy wprowadzić problemowo-kompleksowy układ materiału nauczania, czyniąc przedmiotem działalności poznawczej uczniów problemy, których rozwiązanie wymaga posługiwania się wiedzą z różnych przedmiotów.

Źródło:
B. Suchodolski, Wychowanie mimo wszystko.