Doskonalenie umiejętności społecznych
Kompetencje społeczne przyczyniają się do poprawnej interakcji z otoczeniem i stanowią umiejętności interpersonalne oparte na wzorcach zachowań, które dotyczą wywierania oczekiwanego wpływu na ludzi oraz inicjowania i podtrzymywania pozytywnych relacji z innymi ludźmi. Umiejętności społeczne są nabywane i rozwijane od najmłodszych lat, poprzez codzienne kontakty z rodzicami, rówieśnikami czy innymi osobami.
Co składa się na kompetencje społeczne?
- Umiejętność skutecznego motywowania siebie i innych osób.
- Stwarzanie pozytywnej atmosfery, poczucia bezpieczeństwa i zaufania w budowaniu relacji.
- Umiejętność właściwego stosowania otwartości.
- Umiejętność empatii (zdolność podzielania emocji innych ludzi i rozumienia ich punktu widzenia) oraz współdziałania z innymi.
- Umiejętność właściwego kształtowania wizerunku i umiejętności autoprezentacji.
- Znajomość i stosowanie komunikacji niewerbalnej (mowy ciała).
- Umiejętności komunikacyjne: aktywne słuchanie, prowadzenie rozmowy, podejmowanie dyskusji, zbieranie informacji, negocjowanie, przekonywanie innych, udzielanie wskazówek, wydawanie poleceń, zadawanie pytań.
- Umiejętność bycia asertywnym (odrzucanie próśb, zwracanie się z prośbą i wydawanie poleceń, wyrażanie uczuć pozytywnych i negatywnych, rozpoczynanie, kontynuowanie i kończenie ogólnej rozmowy).
- Umiejętność radzenia sobie z emocjami (rozpoznawanie emocji, wyrażanie i rozumienie uczuć, radzenie sobie z negatywnymi emocjami, strachem, lękiem, tremą, wstydem, odrzuceniem, sprawianie sobie przyjemności).
- Umiejętność radzenia sobie z konfliktami.
- Umiejętność rozpoznawania i rozwiązywania problemów.
- Umiejętność zarządzania własnym czasem.
- Umiejętność wytyczania własnych celów.
- Umiejętność podejmowania decyzji.
- Umiejętność planowania.
- Umiejętność radzenia sobie z niepowodzeniem i przyznawania się do błędów.
- Znajomość technik manipulacyjnych i socjotechnik pozwalających wywierać wpływ na ludzi.
Jakie umiejętności społeczne należy rozwijać u dzieci?
- Szacunek do siebie. Dzięki niemu możliwa jest realizacja swoich potrzeb i pragnień, akceptowanie siebie oraz swoich mocnych i słabych stron, wyznaczanie celów i konsekwentne dążenie do ich realizacji czy osiąganie sukcesu w kontaktach z innymi.
- Umiejętność używania słów: dziękuje, przepraszam i proszę. Używanie magicznych słów powoduje otwarcie drzwi do zawarcia relacji z innymi ludźmi. Dzięki tym słowom dziecko poznaje dobre zwyczaje i stosując je, wie jak należy postępować, kiedy jest czas na dziękowanie, a kiedy i za co na proszenie czy przepraszanie.
- Dzielenie się z innymi. Jest to czynność, która powoduje zdobycie sympatii innych osób, co kolejno prowadzi do zyskania ich szacunku.
- Pomaganie i przyjmowanie pomocy od innych. Zawiera się w rozumieniu pojęcia współpracy i nie stanowi oznaki słabości tylko umiejętne okazywanie i przyjmowanie wsparcia. Proszenie o pomoc jest czasem konieczne i warto to robić nawet jeśli jest to trudne. Jednak warto pamiętać, że nie wolno wyręczać dziecka w sytuacjach, w których nie prosi o pomoc.
- Podejmowanie ryzyka. Ryzyko wywołuje naturalny strach. Warto uświadomić dziecku, że odczuwanie strachu, stresu czy tremy jest normalnym uczuciem. Natomiast nie podejmując ryzyka, dziecko blokuje się, co wpływa na jego samoocenę i umiejętność dążenia do celu.
- Przestrzeganie reguł. W każdym środowisku istnieją zasady i ograniczenia, których konsekwentnie należy przestrzegać. Natomiast jeśli dziecko ma je rozumieć i egzekwować należy włączać je w tworzenie reguł oraz unaocznić konsekwencje nieprzestrzegania wspólnych ustaleń.
- Reagowanie na krytykę i niepowodzenia. Owa umiejętność jest ściśle związana z samooceną i szacunkiem do siebie. W zależności od posiadanej samooceny dziecko będzie różnie reagować na określone zachowanie. Dlatego, aby na krytykę i niepowodzenia dziecko nie reagowało wycofaniem czy agresją, warto ukształtować w nim wysokie poczucie wartości.
- Asertywność. Polega na zdolności do szczerego, zrównoważonego i precyzyjnego wyrażania własnych myśli, przekonań, przeżyć i pragnień w sposób akceptowany społecznie. Oznacza to, że należy uczyć dzieci sposobów radzenia sobie z emocjami oraz umiejętnego przekazywania myśli i emocji, w sposób nieraniący innych ludzi.
Każda z wymienionych umiejętności wypracowywana jest w domu rodzinnym dziecka. Dlatego warto zapewnić maluchowi atmosferę pełną miłości i zaufania, stawiając na zrozumienie i współpracę, po to, aby spotykając się z rówieśnikami i innymi osobami umiał nawiązywać poprawne relacje.
Znaczenie kompetencji społecznych jest istotne, ponieważ pomagają nawiązywać i zacieśniać stosunki interpersonalne. Natomiast wysoki poziom opisywanych umiejętności wiąże się z lepszym przystosowaniem do zmian życiowych, z większą plastycznością zachowań oraz ze zmniejszeniem uczucia lęku przez niepowodzeniami.
Źródło:
Fotografia: flickr.com – Prayudi Hartono