Bezstresowe wychowanie

O wychowaniu miałam już okazję napisać parę słów, ale jest to bardzo obszerny temat. Dlatego w tym artykule postanowiłam poruszyć temat bezstresowego wychowania. Jest to nurt, który rozwija się w Polsce od lat ‘90 i który ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników.

Bezstresowe wychowanie powstało na bazie kliku teorii i systemów pedagogicznych w latach ’50-’70. Bardzo dobrze zostało przyjęte w krajach Skandynawskich, gdzie utrzymuje się do dzisiaj, lecz tak naprawdę stanowi iluzję prawdziwego wychowania. Doprowadziło to tego, że w obecnym świecie nie wolno na dziecko krzyknąć, dać klapsa, ani krzywo spojrzeć, gdyż są to zachowania klasyfikujące się do kategorii przemocy i jest to pierwszy krok do utraty dziecka na rzecz kuratora, wychowania przez państwo i rodziny zastępcze. Co za świat…

Natomiast do Polski nurt ten przyszedł później, wtedy kiedy twórcy zaczęli wycofywać się z propagowanych idei, przekonując innych, że jednak popełnili błędy i przeprosili za swoje szkodliwe poglądy. Wtedy w kraju wychowanie bezstresowe zostało wprowadzane przez rodziców chcących, aby ich dzieci zdobywały świat, były przebojowe i posiadały przekonanie o własnej wartości. Niestety jest to rozumiane na równi z pozwalaniem dzieciom na wszystko, samowolą, a nawet brakiem umiejętności zapanowania nad nimi.

Niestety z dzieci wychowywanych bezstresowo wyrastają zadufani w sobie egocentrycy, egoiści, osoby niezaradne życiowo i przekonane, że wszystko im się należy. Są to także osoby uważające, że inni mają im usługiwać oraz tacy, którzy nie potrafią pohamować agresji i wykorzystują ją w wielu aspektach życia codziennego. Często młodzi ludzie nie szanują zasad, ludzi starszych a nawet własnych rodziców (!) Ciągle słyszy się o przypadkach stosowania przemocy psychicznej i fizycznej, wymuszeniach, aby otrzymać to co się chce czy wyzywaniu innych tylko dlatego, że coś się nie spodobało. Są to konsekwencje „zgubnego” wychowania oraz pozwalania na wszystko dzieciom. Więc zastanówmy się czy na pewno chcemy, aby dzieci żyły bez moralności i jednocześnie nie posiadały własnego systemu wartości, wzorów czy autorytetów. Czy wychowywanie młodego pokolenia ma wyglądać tak, że na wszystko im się pozwala?

Wychowanie bezstresowe to ogromny błąd jaki mogą popełnić rodzice. Nie jest to skuteczna metoda na wychowanie dziecka, ale nie należy także stosować wobec niego przemocy. Obydwie metody nie stanowią dobrego wychowania. Gdyż prawdziwe wychowanie to dialog mistrza i ucznia prowadzący ku horyzontowi dobra, prawdy i piękna. W wychowaniu ważne jest traktowanie dziecka podmiotowo, z szacunkiem, godnością i miłością, ale jednocześnie z wyznaczaniem granic, zasad i pokazywaniem co jest dobre, a jak nie należy postępować. Dziecko obserwuje świat i uczy się od najbliższych przez naśladownictwo!

Diana Baumrind stworzyła podział stylów wychowawczych, ukazujących zachowania rodzicielskie które poprzez ich stosowanie, kształtują u dzieci różne cechy. Są to style: autorytatywny, autorytarny i przyzwalający.

Styl autorytatywny – rodzice wiedzą czego chcą, swoje dzieci traktują z miłością i szacunkiem.

Cechy rodziców:

• Wywieranie wpływu na zachowanie dzieci za pomocą jasnych reguł i standardów.
• Wysoka ocena dyscypliny i samodzielności.
• Konsekwencja w stosowaniu środków wychowawczych i zasad.
• Gotowość do przedyskutowania poleceń i swoich wymagań z dziećmi.
• Mimo jasnych oczekiwań istnieje emocjonalne ciepło.

Cechy dzieci:

• Pewność swoich możliwości podczas podejmowania nowych zadań.
• Wytrwałość.
• Posiadanie zdrowej samooceny.
• Zadowolenie.
• Gotowość do podjęcia ryzyka.

Styl autorytarny – rodzice są wymagający, ale nie objaśniają reguł i wymuszają posłuszeństwo za pomocą siły: „Rób tak, bo ja tak każę”.

Cechy rodziców:

• Chłód emocjonalny.
• Żądanie posłuszeństwa i dostosowania się.
• Stosowanie kar za lekceważenie.
• Brak wyjaśniania poleceń.

Cechy dzieci:

• Niesamodzielność.
• Zamknięcie.
• Niezadowolone.
• Niewielka ciekawość i motywacja do osiągnięć.
• Niskie poczucie własnej wartości.
• Nieufność.

Styl przyzwalający (Laissez – faire) – dzieci robią, co chcą, a rodzice na to przyzwalają.

Cechy rodziców:

• Zapewnienie dużej swobody.
• Brak gotowości do rozmowy.
• Brak oczekiwań i wymagań.
• Brak kary za niewłaściwe zachowania.

Cechy dzieci:

• Niedojrzałość.
• Mała samokontrola.
• Lękliwość.
• Impulsywność.
• Pretensje do rodziców.

W mądrym wychowaniu ważne jest, aby być konsekwentnym w podejmowanych decyzjach oraz sprecyzować zasady postępowania. Dziecko powinno brać udział w życiu rodziny i wykazywać inicjatywę działania. Odrzućmy bezstresowe wychowanie i nie doprowadzajmy do sytuacji, w których będzie za późno na interwencję rodzica, tylko mądrze wychowujmy!Wychowanie dziecka nie jest łatwym zadaniem i tylko od rodziców zależy, jak będzie ono wyglądało. Zamiast stosować bezstresowe wychowanie, czy braku zainteresowania dzieckiem, co nie jest mądrym rozwiązaniem, zastosujmy autorytatywny styl wychowawczy dzięki czemu, dzieci będą wiedziały, gdzie znajdują się granice, których nie należy przekraczać, jakich zasad przestrzegać i jakie są ich prawa, obowiązki czy zadania. Ale także będą umiały dyskutować, będą znały swoje możliwości i wytrwale dążyły do wyznaczonego celu.

Poniżej znajdują się zasady, o których zawsze warto pamiętać w wychowaniu:

• Żaden wiek dziecka nie może usprawiedliwiać jego złego zachowania.
• Kiedy zwracasz uwagę – nie krzycz. Dziecko w naturalny sposób będzie próbowało cię przekrzyczeć. Jeśli próbuje coś wymusić krzykiem – odpowiadaj ściszonym głosem. W ten sposób zmusisz je do skupienia uwagi na tym, co mówisz.
• Jak najwcześniej ustal granice, których dziecko nie może przekraczać.
• Wyrażaj swoje opinie krótkimi zdaniami oraz zrozumiałym dla dziecka słownictwem.
• Powiedz dziecku, że ma zrobić to o co go prosisz, a nie pytaj czy to zrobi, bo zawsze znajdzie wymówkę.
• Szanuj punkt widzenia dziecka. Kiedy ma rację, potwierdź to, a jak trzeba przyznaj się do błędu. To umocni jego przekonanie, że jesteś sprawiedliwa.
• Dotrzymuj obietnic i bądź konsekwentna. Dziecko zapamięta, że zostało oszukane. Wtedy przestaniesz być dla niego autorytetem i staniesz się osobą niegodną zaufania.
• Stosuj dyscyplinę po to, aby uczyć dziecko, a nie karać. Jeśli jest to konieczne to pozwól mu wybrać z zaproponowanych przez ciebie kar. Dziecko ma świadomość, że postąpiło źle i poniesie tego konsekwencje, a jeśli nie zostanie ukarane to pomyśli, że może tak postępować.

Źródło:
Fotografia: flickr.com – cralvarez