Autorytet rodziców

Autorytetem określa się człowieka mającego wpływ na innych, cieszącego się powszechnie uznaną powagą czy prestiżem oraz dającego dobry przykład. Autorytet to pojęcie mające wiele znaczeń. Dla jednych pojęcie to ściśle wiąże się z osobowością i cechami charakteru, za które ceni się człowieka. Natomiast dla innych osób jest to relacja pomiędzy dwoma osobami, polegająca na podziwie i uznaniu, osoby zasługującej na takie miano. Autorytet ma moc podporządkowywania sobie osób wykazujących tendencje do podporządkowania się i uznania wyższości drugiego człowieka, ponieważ bez uznania godności podporządkowania i uległości, istnienie autorytetu nie jest możliwe. Autorytetu nie można narzucić siłą, trzeba na niego zasłużyć, opierając go na najwyższych wartościach, zaufaniu, szacunku i uznaniu praw. Dzieje się tak ponieważ nie jest to wartość sama w sobie i nie posiada się go na stałe – zazwyczaj ulega on umocnieniu, osłabieniu albo całkowicie znika.

Małe dziecko kocha rodziców bezwarunkowo, dlatego dla niego są to najważniejsze i najlepsze osoby pod każdym względem. Jednak wraz z rozwojem, spotykaniem innych osób czy nabieraniem nowych doświadczeń, autorytet zostaje poddany próbie. Jego siła ulega zachwianiu i od pewnego wieku dziecka, rodzice przestają pełnić funkcję niekwestionowanego autorytetu, ale wciąż, jeśli wymagają od siebie, tyle ile od dziecka, mogą być ważnym dla niego towarzyszem życia.

Aby zaistniał autorytet, należy spełnić kilka warunków:

• Należy zapewnić dziecku byt na odpowiednim poziomie i troszczyć się o malucha.
• Musi pojawić się mądra miłość opierająca się na odpowiedzialności i szacunku.
• Należy wprowadzić zasady, respektować je i być konsekwentnym.
• Należy wprowadzić kary i nagrody.
• Należy być szczerym i empatycznym w stosunku do dziecka oraz interesować się jego problemami.

Maluchy potrzebują widocznych norm, zasad, wartości i drogowskazów, aby działać i kształtować swoją osobowość. A kształtują je poprzez naśladownictwo i identyfikację wzorców zachowań od swoich rodziców. Dlatego od najmłodszych lat obserwują, z niezwykłą uwagą, otocznie, naśladując zachowania rodziców, podejścia do różnych spraw czy sposoby radzenia sobie z problemami, jakie staną na ich drodze. Nawet nastolatkowie podpatrują swoich rodziców, starają się z nimi identyfikować i kopiują ich styl życia.

Charakter autorytetu może mieć różny wydźwięk i charakter. Dlatego wyróżnia się autorytety rodzicielskie – pozytywne i negatywne. Do pozytywnych zalicza się:

• Autorytet wiedzy – życzliwy stosunek do dziecka i zrozumienie jego pragnień oraz dążeń, wynikający z głębokiej wiedzy oraz znajomości spraw dzieci i młodzieży.
• Autorytet kultury i taktu – nauka norm, korzystanie z dóbr kultury, dbałość o higienę, poszanowanie praw i indywidualności dziecka oraz otaczanie opieką związków emocjonalnych malucha. Grzeczność i taktowne zachowanie się wykazują subtelność, dobroć i umiejętność panowania nad sobą. Jednak w celu ich wypracowania stosuje się, z życzliwością i bez złośliwości, nagany.
• Autorytet moralny – głoszenie zasad moralnych i postępowanie zgodnie z nimi, wzajemna pomoc i wsparcie rodziny, zgodność słów z czynami, prawdomówność oraz dawanie przykładu dzieciom poprzez własne zachowanie.

Natomiast w skład negatywnych autorytetów wchodzą:

• Autorytet megalomanii – przejawia się w formie samochwalstwa, niezgodnego ze stanem faktycznym, kłamstw i fabrykowania faktów po to, aby wywrzeć dobre wrażenie na dziecku.
• Autorytet moralizatorstwa – prawienie nauk moralnych, mieszanie się we wszystkie sprawy dziecka oraz skłonność do ustawicznego poprawiania.
• Autorytet przekupstwa – przekupstwo, schlebianie dzieciom, nieuzasadnione nagradzanie oraz dostrzeganie w miłości celu, czyli polowanie na miłość ze strony dziecka.
• Autorytet przemocy – nadużywanie siły fizycznej wobec dziecka, stosowanie kar cielesnych, wzbudzanie lęku, grożenie, częste i nieadekwatne do przewinienia stosowanie kar.
• Autorytet dobroci – tolerowanie wszystkich wybryków dziecka, samowola, nadmierna koncentracja i uleganie dziecku, nadopiekuńczość, brak konsekwencji w wychowaniu.

Autorytet rodziców opiera się na otwartej i jasnej komunikacji z dzieckiem, konsekwencji w działaniu i przestrzeganiu ustalonych reguł. Natomiast nie dopuszcza narzucania opinii i nadużywania władzy. Dlatego pamiętajmy, żeby autorytet tworzyć w atmosferze miłości, radości i poszanowania dziecka, pozwalając maluchowi podejmować działania i osądy. Wtedy zasłużony przywilej się zrodzi i będzie owocował dobrymi relacjami z dzieckiem.

Źródło:
S. Zalewska, Świat autorytetów dziecka.
Fotografia: pixabay.com – wondermar